Mey (Balaban) Türkiye’de yüzyıllardır çalınan bir müzik aletidir. Mey; gövde, kamış ve kıskaç olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Gövde kısmında üst tarafta yedi, arka tarafında da 1 delik vardır. Gövdenin ağız kısmında geniş ve çift taraflı kamış bulunmaktadır. Kamışın üst kısmında akort yapmaya yarayan kıskaç bulunmaktadır. Geleneksel anlamda mey çalgısının “ana”, “orta” ve “cura” olmak üzere 3 farklı çeşidi bulunmaktadır. Günümüzde bu geleneksel çeşitlerin dışında farklı mey çeşitleri bulmak mümkündür.
Mey genellikle solo olarak icra edilmektedir. Grup olarak çalındığı durumlarda meyin yanında bir vurmalı çalgı veya uzun sesleri üfleyen ikinci bir mey eşlik eder. Genelde kapalı mekanlarda çalınan meyin ses sahası bir oktavla sınırlıdır. Bu sebeple de Türk Halk Müziği repertuarındaki bütün eserlerin icrasında kullanılamamaktadır. Mey icrasında dudakların, nefesin ve parmakların hakimiyeti çok önemlidir. Ses perdeleri, dudak basıncı ve parmakların gövdedeki delikleri açıp kapamasının değişik kombinasyonları sonucunda oluşmaktadır. Melodiler, nefes çevirme tekniğiyle süreklilik arz eden bir şekilde çıkarılmalıdır. Bu sebeple de mey çalmakta ustalaşmak isteyen bir kişi uzun yıllar boyunca kendisini geliştirmelidir.
Mey enstrümanının üretiminde farklı iklim koşullarında yetişen ağaçlar kullanılmaktadır. Bu sebeple de mey üreten zanaatkarların iyi derecede bitki, ağaç ve iklim bilgisinin olması gereklidir. Mey üreten zanaatkarlar, meyin gövde kısmını üretirken genelde erik ve kayısı ağacını tercih etseler de gövde üretiminde akasya, ceviz, dut ve gül ağaçlarının kullanıldığı da görülmektedir. Meye karakteristik sesi veren kamış ise su kamışından üretilmektedir. Kıskaçların üretiminde de çeşitli ağaçlar, kamışlar ve sepet çubukları kullanılır.
Mey enstrümanının toplumsal uygulamalar, toplumsal bellek ve kültürel kimlikle ilgili sosyal ve kültürel yanları bulunmaktadır. Aşıklık geleneğinde de çalgı olarak kullanılan mey, geleneksel sohbet toplantılarında, aşıklık buluşmalarında, nişan ve evlilik gibi törenlerde ve çeşitli bayram etkinliklerinde icra edilmektedir. Aynı zamanda Türk Halk Müziği oyunları repertuarının da bir parçasıdır. Mey enstrümanının toplumsal uygulamalar, toplumsal bellek ve kültürel kimlikle ilgili sosyal ve kültürel yanları bulunmaktadır. Aşıklık geleneğinde de çalgı olarak kullanılan mey, geleneksel sohbet toplantılarında, aşıklık buluşmalarında, nişan ve evlilik gibi törenlerde ve çeşitli bayram etkinliklerinde icra edilmektedir. Aynı zamanda Türk Halk Müziği oyunları repertuarının da bir parçasıdır.
Geleneksel Balaban/Mey Zanaatkarlığı ve İcrası 2023 yılında Türkiye ve Azerbaycan adına UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi’ne kaydedilmiştir.